
01
Nominee Shareholder Nedir?
Birleşik Krallık’ta bir şirketin en az bir hissedarı bulunmalı ve bu bilgiler kamuya açık olmalıdır. Gizlilik sağlamak isteyen yararlanıcılar hisseleri kendi adlarına tutmak yerine nominee shareholder üzerinden gösterebilir.
-
Nominee hisseleri kendi adına tutar.Nominee yalnızca “görünürde” hissedar olur.
-
Tüm hak ve faydalar (temettü, oy hakkı, sermaye kazancı vb.) gerçek hak sahibine aittir.
-
Tüm kar, temettü ve sermaye kazançları yararlanıcıya aittir.
Nominee Shareholder, şirket hisselerini yararlanıcı (beneficial owner) adına sadece isimde tutar.
Hizmetin Kapsamı
-
Hisselerin nominee şirket adına tutulması
-
Yararlanıcı lehine Declaration of Trust (Trust Deed) hazırlanması
-
Tüm temettü, hak ve kazançların yararlanıcıya ait olduğunun garantisi
-
Nominee yalnızca yararlanıcının talimatıyla hareket eder
-
-
Stock Transfer Formu hazırlanır → Yararlanıcı istediği an hisseleri geri devralabilir
-
Posta iletimi: Companies House, HMRC ve yılda 30’a kadar resmi posta güvenli şekilde yönlendirilir
-
Gizlilik garanti edilir (kanuni zorunluluklar hariç)
Yasal Düzenleme (PSC Register)
-
6 Nisan 2016’dan itibaren UK şirketlerinde Persons with Significant Control (PSC) Register tutulması zorunludur.
-
Nominee hissedar görünse bile gerçek hak sahibi PSC olarak beyan edilmelidir.
-
Yani nominee hizmeti anonimlik sağlasa da, hak sahibinin PSC kaydına girmesi gerekir.
Neden Nominee Hizmetleri Kullanılır?
-
Gizlilik: Şirket hisselerinizin kamuya açık kayıtlarda görünmesini istemediğiniz durumlarda (ör. rakiplerinize karşı ticari sırların korunması).
-
Ticari Zorunluluklar: Bazı şirket ana sözleşmeleri (Articles of Association) en az 2 hissedar gerektirir. Tek hissedar olan şirketler, ikinci hissedarı nominee olarak gösterebilir.
-
Esneklik: Hisseler kolayca transfer edilebilir (önceden imzalanmış Stock Transfer Form ile).
Sağlanan Belgeler
-
Nominee Shareholder Hizmeti İçin:
-
Declaration of Trust (Trust Deed)
-
Stock Transfer Form
-
Vergisel Yükümlülükler
-
Tüm vergi yükümlülükleri (temettü vergisi, gelir vergisi, sermaye kazancı vergisi) UBO’ya aittir. Declaration of Trust, bu durumu açıkça belirtir.
-
Faydalanıcı, gelirlerini self-assessment üzerinden beyan etmekle yükümlüdür.
01
Nominee Director Nedir?
Nominee Director, bir şirketin resmi kayıtlarında yönetici (director) olarak görünen, ancak şirketin günlük faaliyetlerine, ticari kararlarına veya yönetim süreçlerine katılmayan kişidir. Nominee Director, yalnızca şirketin Ultimate Beneficial Owner (UBO) yani nihai faydalanıcısının talimatlarına göre hareket eder.Bu sayede şirket sahibi veya yararlanıcı, şirket üzerindeki tüm kontrolünü sürdürürken, kamuya açık şirket kayıtlarında görünmez ve gizliliğini korur.
Neden Nominee Director Kullanılır?
-
Yasal Gereklilik:
-
İngiltere dahil birçok ülkede, bir limited şirketin en az bir gerçek kişi direktörü olması zorunludur.
-
Banka hesabı açılışları veya vergi mukimliği için yerel direktör şartı aranabilir.
-
-
Gizlilik ve Mahremiyet:
-
UBO’nun kimliği kamuya açık kayıtlarda yer almaz.
-
Aile üyeleri veya yakın akrabaların şirketle ilişkilendirilmesi engellenir.
-
-
Vergisel Avantajlar:
-
Şirketin vergi mukimliği, direktörün yerleşik olduğu ülkeye göre belirlenebilir.
-
Bazı ülkelerde nominee director kullanımı sayesinde şirket yalnızca düşük vergi oranlarının geçerli olduğu ülkede mükellef olur.
-
-
İtibar ve Güven: Yerel bir direktörün bulunması, şirketin bankalar ve iş ortakları nezdinde güvenilirliğini artırır.
Hizmetin Kapsamı
-
UK vatandaşı Nominee Director’un atanması
-
Nominee Director Agreement hazırlanması (görev ve sorumlulukların sınırlandırılması)
-
Indemnity Agreement imzalanması (UBO’nun koruması için)
-
Power of Attorney (Vekaletname) düzenlenmesi (UBO’nun şirketi yönetebilmesi için)
-
Resmi belgelerin güvenli şekilde yönlendirilmesi
-
Şirket kuruluşunda veya mevcut şirkete nominee director atanması
-
Banka hesabı açılışlarında destek (gerektiğinde signatory olarak atanma)
-
Yıllık yenileme ve uyum süreçlerinin yönetimi
Sağlanan Belgeler
-
Nominee Director Appointment Resolution
-
Nominee Director Agreement
-
Indemnity Agreement
-
Power of Attorney (opsiyonel)
Süreç İşleyişi
-
Gerekli belgelerin (pasaport, adres kanıtı, şirket bilgileri) alınması
-
Nominee Director atamasının yapılması
-
Sözleşmelerin ve vekaletnamenin düzenlenmesi
-
Atamanın 24 saat içinde şirket kaydına işlenmesi
Sınırlamalar
-
Nominee director şirket yönetiminde aktif rol almaz.
-
Ticari karar alma yetkisi yoktur, yalnızca UBO’nun yazılı talimatlarına göre hareket eder.
-
Tüm kontrol ve yönetim yetkisi, düzenlenecek Power of Attorney ile UBO’da kalır.
01
Türkiye’de İngiltere’deki anlamda “Nominee Director” yok ama benzer işlev görecek hukuki mekanizmalar var.Bunlar Genel Müdür (müdür) atanması ve iç yönerge (TTK m.367, 371, 375, 367 vd.) üzerinden işletiliyor:
1. Genel Müdür Atanması
-
Şirket sahibi (ortak veya yönetim kurulu üyesi), günlük işlerin yürütülmesi için bir genel müdür atayabilir.
-
Genel Müdür, ticaret siciline “temsil ve ilzam yetkilisi” olarak kaydedilir.
-
Bu kişi dışarıya karşı şirketi temsil eder, fakat içeride (UBO açısından) yetkileri sınırlandırılabilir.
2. İç Yönerge ile Yetki Sınırlandırması
-
Türk Ticaret Kanunu (TTK m.367) uyarınca yönetim kurulu, şirketi temsil ve yönetme yetkisini bir iç yönergeyle bir veya birden fazla yöneticiye/genel müdüre devredebilir.
-
İç yönerge, hangi işlemlerde genel müdürün yetkili olduğunu, hangi işlemlerde yönetim kurulunun veya pay sahiplerinin onayının gerektiğini belirler.
-
Böylece, dışarıda “yetkili yönetici” gibi görünür ama içeride kontrol UBO veya yönetim kurulunda kalır.
3. Temsil Yetkisinin Sınırlandırılması
-
Temsil yetkisi normalde üçüncü kişilere karşı sınırlandırılamaz (TTK m.371/2).
-
Ancak şirketin merkez veya şubesiyle sınırlandırılabilir veya çift imza (birlikte temsil) kuralı getirilebilir.
-
Bu sayede genel müdür, tek başına karar alamaz; mutlaka diğer imza yetkilisiyle birlikte hareket etmek zorunda olur.
4. Nominee Benzeri İşlev
Bu yapı, nominee director uygulamasına benzer sonuçlar doğurur:
-
Şirket sahibi veya gerçek faydalanıcı, perde arkasında kontrolü elinde tutar.
-
Genel Müdür resmiyette “yetkili” gözükür ama fiilen bağımsız karar alamaz.
-
İç yönerge ve imza sirküleriyle tüm kritik kararlar, UBO’nun onayına bağlanır.
5. Farklılık
-
İngiltere’de nominee director tamamen formal (isimde) bir roldür.
-
Türkiye’de genel müdür/temsilci gerçekten sorumluluk taşır, örneğin:
-
Vergi cezalarından, SGK yükümlülüklerinden, işçi alacaklarından dolayı hukuken sorumlu tutulabilir.
-
Dolayısıyla Türkiye’de “sadece isimde” olan bir direktör atanamaz, kişi mutlaka risk üstlenir.
-
Özetle: Türkiye’de Nominee Director kavramı yok, ama Genel Müdür atanması + İç Yönerge + İmza Yetki Sınırlandırmaları kombinasyonu ile benzer işlevsel sonuç elde edilebiliyor.
01
Nominee Director Nedir?
ABD’de “Nominee Director” (Görünürde Direktör), bir şirketin resmî kayıtlarında yönetici (Director / Officer) olarak görünen ancak şirketin günlük faaliyetlerine, ticari kararlarına veya stratejik yönetimine katılmayan kişidir.
Bu kişi, yalnızca Ultimate Beneficial Owner (UBO) yani gerçek hak sahibinin yazılı talimatlarına göre hareket eder. Böylece şirket sahibi tüm kontrolü elinde tutarken, kamuya açık eyalet kayıtlarında adı görünmez ve gizliliğini korur.
Neden ABD’de Nominee Director Kullanılır?
1. Yasal Gereklilik
-
Çoğu eyalet, özellikle C-Corporation ve bazı Non-Profit yapılarında en az bir yönetici (director) bulunmasını şart koşar.
-
Banka hesabı açılışı veya Foreign Qualification (eyaletler arası faaliyet izni) gibi işlemlerde ABD’de mukim veya yerel bir direktör istenebilir.
2. Gizlilik ve Mahremiyet
-
ABD’de hissedar bilgileri çoğu eyalette kamuya açık olmasa da, directors ve officers listesi genellikle eyaletin şirket sicilinde yayınlanır.
-
Nominee Director sayesinde UBO’nun ismi bu kayıtlarda yer almaz; gizlilik korunur.
3. Bankacılık ve İş İtibarı
-
ABD’de yerleşik bir direktörün varlığı, bankalar ve iş ortakları nezdinde güvenilirlik ve itibar sağlar.
-
Özellikle yabancı UBO’lar için şirketin ABD içindeki operasyonel varlığını göstermek önemlidir.
4. Vergisel Esneklik
-
Şirketin vergi mukimliği genelde şirketin kuruluş eyaletine göre belirlenir; ancak bazı durumlarda direktörün mukim olduğu eyalet de banka veya eyalet vergi dairelerince dikkate alınabilir.
-
Bu nedenle stratejik eyalet seçimi (Delaware, Wyoming, Nevada gibi) ile nominee director kullanımı vergi planlamasında esneklik sağlayabilir.
Hizmetin Kapsamı
-
ABD vatandaşı veya Green Card sahibi Nominee Director’un atanması
-
Nominee Director Agreement hazırlanması (görev ve sorumluluk sınırlarını belirler)
-
Indemnity Agreement (UBO’nun korunması ve nominee’nin sorumluluğunu sınırlamak için)
-
Power of Attorney (Vekaletname) düzenlenmesi: UBO’nun şirketi uzaktan yönetmesini sağlar
-
Şirket kuruluşu veya mevcut şirkete nominee director atanması
-
Banka hesabı açılış desteği, gerektiğinde imza yetkilisi (signatory) olarak atanma
-
Yıllık eyalet raporları ve uyum süreçlerinin koordinasyonu
Sağlanan Belgeler
-
Nominee Director Appointment Resolution (Yönetim Kurulu Kararı)
-
Nominee Director Agreement
-
Indemnity Agreement
-
Power of Attorney (opsiyonel)
Süreç ve İşleyiş
-
Gerekli belgelerin temini (pasaport/kimlik, adres kanıtı, şirket belgeleri).
-
Nominee Director atamasının yapılması ve sözleşmelerin imzalanması.
-
Power of Attorney hazırlanarak UBO’nun yönetim yetkisinin korunması.
-
Atamanın 24–48 saat içinde ilgili eyalet şirket kayıtlarına işlenmesi.
Sınırlamalar
-
Nominee Director, şirketin operasyonlarına aktif olarak katılmaz.
-
Ticari karar alma yetkisi yoktur; yalnızca UBO’nun yazılı talimatlarıyla hareket eder.
-
Tüm yönetim ve kontrol, düzenlenecek Power of Attorney ile UBO’da kalır.
Hukuki ve Vergisel Uyarılar
-
ABD’de nominee director kullanımı yasal olmakla birlikte, Anti-Money Laundering (AML) ve FATCA raporlama kuralları geçerlidir.
-
Gerçek hak sahipleri (UBO), gelir ve vergi yükümlülüklerini IRS (Internal Revenue Service) ve ilgili eyalet vergi otoritelerine bildirmekle yükümlüdür.
-
Eyaletler arası farklı düzenlemeler bulunduğundan, her işlem öncesinde ABD’li avukat ve vergi danışmanı ile çalışılması önerilir.
01
BAE’de hem Mainland (Kara) hem de Free Zone (Serbest Bölge) şirket türleri bulunduğu için, nominee (görünürde hissedar) uygulaması bu iki yapının yasal çerçevesine göre farklılık gösterir.
Nominee Shareholder Nedir?
BAE’de Nominee Shareholder, şirket hisselerini yalnızca isimde elinde tutan, ancak ekonomik hak ve faydaları (temettü, oy hakkı, sermaye kazancı vb.) tamamen gerçek hak sahibine (Ultimate Beneficial Owner – UBO) ait olan kişidir veya kuruluştur.
Nominee, hisselerin resmî kayıtlarda kendi adına görünmesini sağlar; tüm karar ve kazançlar UBO’ya aittir.
Hukuki Arka Plan
-
Ultimate Beneficial Owner (UBO) Mevzuatı:
2020’den beri yürürlükte olan Cabinet Resolution No. 58 of 2020 on UBO uyarınca, her BAE şirketi gerçek faydalanıcı sahiplerini UBO Register’a bildirmek zorundadır. Bu nedenle nominee kullanımı anonimlik sağlamaz; gerçek hak sahibi yetkili makamlara beyan edilmelidir. Bu hizmet yalnızca operasyonel kolaylık ve kısmi gizlilik sağlar; vergi ve mülkiyet hakları daima UBO’ya aittir.
-
Companies Law (Federal Decree-Law No. 32 of 2021):
Mainland şirketlerde asgari hissedar sayısı ve yabancı mülkiyet oranları düzenlenir.
2021’deki değişiklik sonrası çoğu sektörde %100 yabancı mülkiyet mümkün olsa da bazı “stratejik faaliyetlerde” yerel ortak hâlâ zorunludur.
Neden Nominee Shareholder Kullanılır?
-
Gizlilik ve Mahremiyet
-
Kamuya açık ticaret sicilinde UBO’nun ismi görünmez.
-
Ancak devlet kurumlarına (Ekonomi Bakanlığı, ilgili Free Zone Otoritesi) UBO bilgisi beyan edilmek zorundadır.
-
-
Yerel Ortak Zorunluluğu Olan Sektörler
-
Stratejik faaliyetler veya belirli emirliklerde hâlâ %51 yerel ortak şartı varsa, Nominee Local Partner (Emirati ortak) hizmeti ile gerçek kontrol yabancı yatırımcıda bırakılabilir.
-
-
Ticari Esneklik
-
Hisseler, önceden imzalanmış Share Transfer Instrument sayesinde UBO tarafından istenildiğinde devralınabilir.
-
Yatırımcı değişiklikleri hızlı ve düşük maliyetle yapılabilir.
-
-
Bankacılık ve İtibar
-
Emirlik vatandaşı veya bölgesel itibara sahip bir nominee, banka hesap açılışı ve resmi işlemlerde güvenilirlik sağlayabilir.
-
Hizmetin Kapsamı
-
Hisselerin nominee adına kaydı (Mainland veya Free Zone şirketinde)
-
Declaration of Trust / Side Agreement: Hisselerin tüm ekonomik haklarının UBO’ya ait olduğunu açıkça belirtir.
-
Power of Attorney (Vekaletname): UBO’nun yönetim ve oy hakkını doğrudan kullanabilmesi için düzenlenir.
-
Share Transfer Instrument: UBO’nun talebiyle hisselerin anında devrini mümkün kılar.
-
Posta ve Resmî Bildirim Hizmeti: Ekonomi Bakanlığı, serbest bölge otoriteleri ve bankalardan gelen yazışmaların güvenli iletimi.
Sağlanan Belgeler
-
Nominee Shareholder Agreement
-
Declaration of Trust / Side Agreement
-
Power of Attorney (opsiyonel)
-
Pre-signed Share Transfer Instrument
Vergisel Yükümlülükler
-
BAE’de kurumsal vergi rejimi 1 Haziran 2023 itibarıyla yürürlüktedir (%9 kurumlar vergisi – serbest bölge muafiyetleri hariç).
-
Tüm vergi ve raporlama yükümlülükleri gerçek hak sahibine (UBO) aittir.
-
Declaration of Trust, temettü ve sermaye kazançlarının UBO’ya ait olduğunu açıkça gösterir.
Süreç
-
UBO belgelerinin (pasaport, adres kanıtı, şirket ana sözleşmesi) toplanması.
-
Nominee Shareholder ile sözleşmelerin hazırlanması ve imzalanması.
-
Hisse devrinin noter veya ilgili serbest bölge/ekonomi bakanlığı kayıtlarına işlenmesi.
-
UBO Register’a gerçek hak sahibinin beyanı.
Sınırlamalar
-
Nominee, günlük yönetim veya ticari kararlara katılmaz; yalnızca UBO’nun talimatıyla hareket eder.
-
UBO’nun bilgileri yetkili makamlara (Ekonomi Bakanlığı, Free Zone Authority) zorunlu olarak bildirilir; tamamen anonim bir yapı sağlanamaz.
01
Nominee Director Nedir?
Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) Nominee Director, şirketin resmî kayıtlarında yönetici/board member olarak görünen; ancak şirketin günlük faaliyetlerine, stratejik kararlarına veya ticari operasyonlarına katılmayan profesyonel bir kişidir.
Nominee Director yalnızca Ultimate Beneficial Owner (UBO) yani gerçek hak sahibinin yazılı talimatlarıyla hareket eder. Böylece UBO şirketi fiilen yönetirken, kamuya açık şirket kayıtlarında kendi adının görünmesini sınırlandırabilir.
Neden Kullanılır?
-
Yasal Gereklilik
-
Mainland ve çoğu free-zone yapısında en az bir direktör veya “manager” atanması zorunludur.
-
Banka hesabı açılışı, vize ve bazı lisans başvurularında yerel direktör şartı aranabilir.
-
-
Gizlilik ve Mahremiyet
-
UBO bilgisi devletin UBO kayıt sistemine bildirilmek zorundadır; ancak kamuya açık ticaret sicilinde görünmeyebilir.
-
Aile üyeleri veya üçüncü kişiler şirketle ilişkilendirilmeden UBO gizliliği kısmen korunur.
-
-
İtibar ve Bankacılık
-
Emirlik vatandaşı veya BAE’de yerleşik bir profesyonelin yönetimde görünmesi, banka ve iş ortakları nezdinde güvenilirlik sağlar.
-
“Yerel varlık” algısı şirketin operasyonel kolaylıklarını artırır.
-
-
Vergi ve Mukimlik Planlaması
-
2023’ten beri uygulanan %9 kurumlar vergisi ve ekonomik madde (Economic Substance) kuralları kapsamında, yönetim ve kontrol merkezi BAE’de gösterilerek şirketin vergi mukimliği desteklenebilir.
-
Hizmet Kapsamı
-
BAE vatandaşı veya ikamet iznine sahip Nominee Director’un atanması
-
Nominee Director Agreement: Görev ve yetkileri net biçimde sınırlayan sözleşme
-
Indemnity Agreement: Nominee’yi ve UBO’yu karşılıklı sorumluluklardan korur
-
Power of Attorney (Vekaletname): UBO’ya şirketi tam olarak yönetme ve temsil yetkisi verir
-
Şirket kuruluşu veya mevcut şirkete direktör ataması
-
Gerektiğinde banka imza yetkilisi (signatory) olarak destek
-
Resmî belgelerin ve otorite yazışmalarının güvenli iletimi
Süreç
-
UBO’nun kimlik, adres ve şirket belgelerinin toplanması
-
Nominee Director’un atanması ve tüm sözleşmelerin imzalanması
-
Vekaletnamenin hazırlanması
-
Atamanın ilgili free-zone otoritesi veya Ekonomi Bakanlığı kayıtlarına 24–48 saat içinde işlenmesi
Sağlanan Belgeler
-
Nominee Director Appointment Resolution (Yönetim Kurulu Kararı)
-
Nominee Director Agreement
-
Indemnity Agreement
-
Power of Attorney (isteğe bağlı)
Sınırlamalar
-
Nominee Director şirketin günlük yönetimine katılmaz ve bağımsız karar alma yetkisi yoktur.
-
Tüm stratejik kontrol ve yönetim UBO’da kalır; bu, Power of Attorney ile güvenceye alınır.
-
UBO bilgileri devletin UBO Register’ına bildirilmek zorundadır; tam anonimlik mümkün değildir.